Still Going Strong Cricket Club

Verslagen van de winterevenementen 2018-2019 en een kort overzicht van de toekomst

16 maart 2019 : Bezoek aan het Belasting & Douanemuseum in Rotterdam

Dit evenement stond al langer op onze lijst van mogelijke winterevenementen en zou oorspronkelijk in het najaar van 2019 plaatsvinden. Toen ons bezoek aan Hilversum niet door kon gaan bood ons commissielid Dirk Coster aan om de organisatie ter plaatse op zich te nemen. Dat is perfect gedaan, dus dank en applaus voor Dirk.

Uw verslaggever uit Hengelo Ov. vertrok om iets over negen uur 's ochtends om met openbaar vervoer minimaal een half uur eerder dan de andere deelnemers aanwezig te kunnen zijn in Grand Café Loos gelegen Westplein 51 in Rotterdam. De treinreis verliep conform dienstregeling en wij kozen er voor om rustig lopend door het centrum van Rotterdam naar "Loos" te gaan. Daar aangekomen werden wij, Roelof en Aly, zeer gastvrij ontvangen en kregen wij heerlijke koffie.

Café Loos kent een lange historie in Rotterdam. Het café is in 1908 gestart door C.N.A. (Nelis) Loos uit Hillegersberg. Café Loos was voor de Tweede Wereldoorlog gevestigd in het stationsgebouw van station Hofplein. Oorspronkelijk werd dit station gebouwd in 1908. Het gebouw domineerde door zijn opvallende architectuur en de bijzondere halfronde gevel, het toenmalige beeld aan het Hofplein. Het stationsgebouw, inclusief café Loos, werd verwoest in het bombardement van 1940, net als het naastgelegen grand café De Kroon.

Om een uur waren alle deelnemers gearriveerd en hadden zij hun koffie/thee of drankje genoten. Wij gingen genieten van een eenvoudige maar zeer gewaardeerde lunch met broodjes kroketten en naar keuze ook melk, frisdranken, enz..

Om kwart voor twee ging de groep SGS'ers te voet naar het Belasting & Douanemuseum. Dat was maar 350 meter lopen. Daar aangekomen stonden onze twee gidsen ons al op te wachten. Wij meldden onze groep van helaas slechts 18 deelnemers (helaas waren griep en verkoudheid voor een aantal SGS'ers de spelbreker).

Even wat achtergrondinformatie: het Belasting & Douane Museum stelt zich ten doel meer belangstelling te wekken voor de geschiedenis van de belastingen en douane door de materiële en immateriële erfenis hiervan te verzamelen, te bewaren en te behouden, te beheren, te bestuderen en te presenteren. In 1937 opende het Belasting & Douane Museum voor het eerst haar deuren. Het museum was destijds gevestigd aan de Boompjes 16 en de collectie is ontstaan uit de verzameling van belastingambtenaar Prof. dr. Van der Poel (1888-1982). Naast directeur van de belastingen Zuid-Holland en hoogleraar aan de Rijksbelastingacademie, was hij ook directeur van de "Stichting Nederlandsche Belastingmuseum". Al voor de oorlog had Professor Van der Poel een gevarieerde verzameling opgebouwd. Helaas is die unieke collectie tijdens de beschieting bij de Duitse inval in mei 1940 verloren gegaan. Van der Poel slaagde er na de oorlog echter weer in om, met behulp van vele anderen, een basis te leggen voor een bijzondere collectie die de fiscale geschiedenis voor een breed publiek in beeld brengt. Na de oorlog vestigde het museum zich op de Parklaan 16. Dit is het pand waarin de voormalige Rijksbelastingacademie werd gehuisvest. Het museum heeft gelukkig weer een zeer uitgebreide collectie en actualiseert elk jaar de tentoonstelling. De nieuwste bijdrage gaat zelfs al in op de ontwikkelingen in het belastingstelsel in 2019!

De groep splitste zich in tweeën en begon aan de uitgebreide rondleiding. De ene groep begon op de begane grond en de tweede groep ging eerst naar boven.
Wij waren positief verrast over wat dit toch relatief kleine museum allemaal te bieden had. Je kunt hier gemakkelijk een paar uur genieten van de tentoonstelling en dan heb je nog niet alles gezien.

Onze groep begon bij een soort machine met stalen kogels, die door de machine uitgesorteerd moesten worden naar soorten van belastingen. Dit was het "Hart van de belastingen". Helaas was er een mechanisch defect waardoor wij dit spektakel niet konden meemaken.
Een van de oudste soorten van belastingen is het vragen van tol op water- en landwegen. Een paar schilderijen vertoonden tolpoorten, enz..
Een heel bekende belastingsoort is invoerrechten en accijzen. Te zien was de prachtige halbank met het portret van luitenant-admiraal Cornelis Tromp.
Een aparte kamer bevatte smokkelobjecten: in beslag genomen goederen of verboden handel. Van schoenen met dubbele bodems, speciaal gemaakte smokkelkleding tot nepartikelen, die haast niet van echt te onderscheiden zijn. Een speciale fiets voor de smokkel van sterke drank. Een speciale jurk voor de smokkel van boter.
De geschiedenis van de wereld van de douane, grenzen, smokkel en controle levert vele ‘spannende’ items op. Met achter elk object een verhaal, zoals ook het slikkerstoilet.
Wij kwamen het beroemde koffertje tegen van de ministers van financiën. De initiatiefnemer van de koffertjes-traditie en het allereerste Derde dinsdag in september koffertje hebben in september 2017 een vaste plek in het museum gekregen. In het koffertje van Lieftinck zijn vele rijksbegrotingen door de minister van Financiën meegenomen naar de Tweede Kamer. Tot in 1964 de huidige Prinsjesdag-koffer in gebruik is genomen.
De nieuwste aanwinst in de collectie zijn antieke cultuurgoederen, onderschept op Schiphol. Voorwerpen die worden onderschept, probeert men bij de rechtmatige eigenaar terug te bezorgen. Dat lukt niet altijd, zoals bij deze antieke voorwerpen uit Kongo. Douane Schiphol droeg ze over aan het museum, waar ze in januari 2017 een bijzondere plaats hebben gekregen in de vaste presentatie over smokkelen.

Tussen de twee gebouwen van het museum hang het kunstwerk van Rueben Margolin - de "Balance" - dat is gemaakt ter gelegenheid vand e heropening van het museum na de renovatie in 2012. Het is een zogenaamd kinetisch kunstwerk - de twee delen moeten altijd in balans zijn, net zoals de belastingen altijd in balans moeten zijn.

Door de deur door te gaan met het toepasselijke "BREXIT" kom je bij de collectie Europa. Daar kun je de rol en betekenis van Europa bekijken en beleven. Op de muren is de geschiedenis van Europa na de Tweede Wereldoorlog tot aan de Brexit in een handige tijdlijn weergegeven.
Tijdlijn: onder de titel ”Met belastingen kun je op elkaar bouwen" is een vaste presentatie van het museum uitgebreid met een kunstzinnig vormgegeven tijdlijn. De ‘tijdlijn’ toont de verschillende belastingen die door de eeuwen heen in Nederland zijn geheven. En geeft ook inzicht in de besteding van belastinggeld.
Voor de autoliefhebbers onder ons: de Volkswagen ponton is de oldtimer controlewagen motorrijtuigenbelasting. Het grootste object in de vaste presentatie, sinds 2016. Tussen 1966 en 1974 is dit model Volkswagen ingezet door het Centraal Bureau Motorrijtuigenbelasting voor het controleren van deze belasting op de openbare weg. Vanuit de auto werden kentekens gefotografeerd en later vergeleken met de database van de belastingdienst of de belasting betaald was.
In de tentoonstelling Bizarre Belastingen steken we de 20 meest bijzondere belastingen uit vervlogen tijden in een modern jasje. Urine, geslacht, schoorstenen, vensters, suiker, pruiken, dienstboden, dagbladen en vrijgezellen……Je kunt het zo gek niet bedenken of er is belasting over geheven. Dit lijken bizarre heffingen, maar geplaatst in de tijd waarin ze zijn ingevoerd, zijn ze veel minder vreemd dan ze op het eerste gezicht doen vermoeden. Sommige balastingsoorten zijn echter juist slim bedacht om tot een eerlijke belastingheffing te komen. Het zijn alle twintig, mooie voorbeelden van belastingen die vroeger zijn geheven om op eenvoudige wijze inkomsten te verkrijgen of om gedrag te beïnvloeden. Neem de belasting op ramen en deuren. Dat lijkt bizar, maar eind 18e, begin 19e eeuw was dat een handige manier om de grootte en waarde van een huis vast te stellen, en dus van iemands bezit. Hoe meer ramen, hoe hoger de af te dragen belasting. Logisch toch! De haardstedenbelasting uit 1600, ook wel schoorsteengeld genoemd,  is ook minder bizar als je bedenkt dat het hebben van een “verwarming” in huis  toen een luxe was.

Na de rondleiding door het museum was er een korte pauze, waarin koffie of een andere consumptie kon worden genoten

Hierna bezochten wij de speciale tentoonstelling met schilderijen en zilveren voorwerpen die waren uitgeleend door het Museum Boijmans van Beuningen. Er waren een paar prachtige schilderijen van de Hollandse meesters Jan Steen en Gerard Dou. De combinatie van het tentoongestelde Nederlandse zilver – bekers, tabaksdozen en zoutvaten – en de meesterwerken waarop diezelfde zilveren objecten zo prachtig zijn uitgebeeld, maakt de tentoonstelling tot meer dan de som der delen. Tussen 1807 en 1987 was de Waarborg op goud en zilver onderdeel van het ministerie van Financiën. Er werden naast meestertekens, stadswapens en jaarletters ook belastingmerken op zilveren voorwerpen afgeslagen. De keurmeesters van de Waarborg hebben op het zilverwerk van Museum Boijmans van Beuningen letterlijk hun stempel gedrukt. En ook dat laten we in deze tentoonstelling zien, inclusief gebruikersvoorwerpen van de keurmeesters, zoals essayeursstempels. Bij de Goudweger van Salomon Koninck (1654) is in de vitrine een echt goudweegschaaltje en gewichtdoosje uit onze collectie te zien, vergelijkbaar met wat op het schilderij afgebeeld is.

Om vijf uur sloot het museum en gingen onze groep SGS'ers te voet naar het vlakbij gelegen Restaurant Biblio, dat is gevestigd in een oud pakhuis. Bij binnenkomst straalt de inrichting de sfeer uit van een gezellig oud bruin café restaurant. Langs de wanden veel boeken die de naam Biblio eer aan doen. Wij hebben daar gezellig geborreld, waarna wij het cadeautje voor organisator Dirk Coster konden overhandigen. Het cadeautje was geheel in stijl samengesteld en werd in dank aanvaard.
Hierna bleven tien SGS'ers dineren. De sfeer en de kwaliteit waren prima en de kosten werden netjes gedeeld. 
Na afloop per tram terug naar Rotterdam Centraal en daar kon uw verslaggeven de trein van tien uur 's avonds nemen. Iets na middernacht kwam hij samen met Aly voldaan thuis. Het was weer een goed geslaagde en fijne SGS-dag.

Verslag: Roelof Kruijshoop 

Klik op onderstaande link en de fotopresentatie opent. Alle foto's kunt u downloaden.
Fotoserie Bezoek aan het Belasting & Douanemuseum in Rotterdam   Foto's Roelof Kruijshoop

U kunt hier lezen de uitnodiging met alle gegevens

16 februari 2019 : Spelletjesmarathon.

Wij hebben moeten besluiten de organisatie niet verder te doen aangezien er maar zes SGS'ers hebben ingeschreven.

Roelof Kruijshoop (20-01-2019)

19 januari 2019 : SGS Nieuwjaarsbijeenkomst in Doesburg. 

De Contactcommissie heeft voor de Nieuwjaarsbijeenkomst gekozen voor de sfeervolle "De Waag", stadsbierhuis sedert 1478 en  het oudste café restaurant van Nederland. Wij zijn daar ook geweest op 18 maart 2017 bij de stadswandeling en dat is uitstekend bevallen. De bijeenkomst is tegelijkertijd bedoeld als nieuwjaarsreceptie waarbij wij elkaar Gelukkig Nieuwjaar wensen, terugkijken op het oude jaar 2018 en vooruit kijken naar 2019.

De ontvangst was vanaf 17.00 uur en al snel was de sfeervolle bar naast de "Hooge Zaal" goed gevuld. De zaal is uitstekend bereikbaar via de moderne lift vanaf de begane grond. Er is in deze zaal een prachtige en lange bar met porceleinen biertap van Warsteiner en de gasten werden vlot voorzien van een drankje. Deze bijeenkomst was opnieuw heel gezellig, net zoals in 2017. Het SGS-bestuur deelde mee dat alle drankjes bij de ontvangst en het diner zouden worden betaald door de vereniging en dat vond iedereen een prachtig gebaar. Ook maakte dat het afrekenen na afloop gemakkelijk aangezien alleen het aantal diners voor rekening van de deelnemers kwam.

In deze gezellige omgeving kon Voorzitter Duco Ohm zijn laatste nieuwjaarsspeech houden. Hieronder de tekst. 

Nieuwjaarsspeech 2019 van de voorzitter, Duco Ohm.

Namens het bestuur en onze commissie heet ik u allen van harte welkom en mag ik u een voorspoedig maar bovenal gezond 2019 toewensen. Het is goed te zien dat ook ereleden, dragers van ons gouden ere-teken en leden van verdienste de weg naar Doesburg hebben gevonden in het 90e jaar van SGS.
Dit jaar ontvielen ons weer goede vrienden en vriendinnen t.w. ons Erelid en oud voorzitter Klaas Vervelde voorts Gerrit Meijer, Jules Meijer, Meeke van Nierop, Folmer Christiansen, Piep Drost-Ingelse, Fred van Erp Taalman Kip, Dick Zeelenberg en recentelijk George Wijnand en Cecilia, de echtgenote van Eric de Haard. Mag ik u uitnodigen hen staande te gedenken.
Voor mij is het een bijzonder jaar geworden. De 20^e keer dat ik u mag toespreken op een nieuwjaarsbijeenkomst. Ook de laatste keer want na 35 jaar in het bestuur te hebben gefunctioneerd waarvan 20 als uw voorzitter is het moment gekomen om in maart a.s. terug te treden. Met 20 dienstjaren als voorzitter wil ik stoppen om mijn voorganger – ere voorzitter Ray Ingelse – niet als langst zittende voorzitter te passeren. Wij eindigen gelijk.
Een belangrijke reden was ook het verjongingsproces dat bij SGS gaande is en waar een 82 jarige voorzitter m.i. te weinig uitstraling heeft. Wij vergrijzen immers. Zeven ‘Good Olds’ werden wij in 2018 rijker en een gelijk aantal zal bij leven en welzijn in 2019 aan dit illustere gezelschap worden toegevoegd.
Met dank aan de ledenwervingsactie o.l.v. onze penningmeester Rob de Haas werden liefst 14 nieuwe leden aangemeld. Hopelijk zal ook met hulp van deze jongere leden een verdere aanwas in 2019 gerealiseerd kunnen worden. Het blijft een speerpunt.
Natuurlijk wil ook Lideke bedanken - zij stond al die jaren aan mijn zijde en verzette ook voor SGS, en namens SGS voor de KNCB, heel veel administratief werk.
Ik denk dat 2019 haar laatste jaar als trouwe scoorster gaat worden.
Na 35 heel plezierige jaren in het bestuur wordt de ALV in Maart mijn laatste optreden als uw voorzitter. Ik kijk terug op een mooie tijd met geweldige makkers in het bestuur. Daar ben ik hen dankbaar voor.
U allen hoop ik in maart te zien bij onze ALV en zeker eind augustus als wij op Kampong ons 90^e gaan vieren.
Dank voor uw aandacht en ik wens u nog een gezellige voortzetting toe.

Een luid applaus viel Duco ten deel. Opnieuw een prima toespraak met idem inhoud. Uw verslaggever weet dat Duco altijd alles goed voorbereid!

Om half zeven gingen wij aan tafel in de "Hooge Zaal". De tafels stonden keurig gedekt op ons te wachten.
Iedereen had tijdens de ontvangst al aan kunnen geven wat zijn/haar keuze was uit de diverse gerechten uit het menu. Ook de vegetariërs hadden al te horen gekregen waaruit hun diner zou bestaan en hadden hun inspraak hierin. De maaltijd smaakte uitstekend maar het vegetarische deel was wel prima van kwaliteit maar smaakte iets minder lekker. Het blijft moeilijk om ook dat gedeelte geheel naar wens en smaak te krijgen.

Tijdens het diner sprak commissievoorzitter Roelof Kruijshoop de gasten ook nog even toe. Hij gaf aan erg blij te zijn met de mooie opkomst en ook met de komst van Georg Hartong. Wij moeste missen de trouwe deelnemers Jan Willem Heshusius (knieoperatie), George Reman (groot probleem met de andere voet; hopelijk knapt hij sneller op dan de vorige keer), de familie Knüpfer (helaas wordt het te moeilijk voor onze oudste  SGS'er Hanny), en onze fototgraaf Donald Noorhoff. Op de vraag aan de aanwezigen wat het actuele aantal georganiseerde winteractiviteiten/winterevenementen is was er maar één die in de buurt kwam van het juiste aantal 279. De winteractiviteiten zijn begonnen onder leiding van Willy Van Nierop

Hierna kwam het heerlijke dessert en werd het heel langzamerhand toch tijd van afsluiting van deze geslaagde bijeenkomst.
Er bleven diverse SGS'ers overnachten in het prachtige Doesburg, waar zij op zondag nog konden wandelen en musea bezoeken.

Verslag: Roelof Kruijshoop 

Klik op onderstaande link en de fotopresentatie opent. Alle foto's kunt u downloaden.
Fotoserie Nieuwjaarsbijeenkomst in Doesburg   Foto's Roelof Kruijshoop

24 oktober 2018 : SGS bezocht de "Hermitage" in Amsterdam.

Een bezoek aan het belangrijke museum "De "Hermitage Amsterdam" stond al langer op de "bucketlist" van de SGS Contactcommissie. Het is immers een van de belangrijke musea ter wereld. Daar zijn altijd objecten tentoongesteld uit de collectie van het "Staatsmuseum de Hermitage" in St.-Petersburg.

Aangezien parkeren in Amsterdam erg duur is en er steeds meer files op de snelwegen zijn besloten veel SGS'ers om deze keer te reizen met openbaar vervoor, leed de trein, bus of tram. Wij hadden gereserveerd vanaf 11 uur in het Museumrestaurant. Het is altijd fijn om elkaar in de winterperiode te ontmoeten en het was extra leuk om bijvoorbeeld Tine de Ruiter te mogen begroeten. Zij kwam heel enthousiast aan en bleef dat de hele dag. Na de begroeting genoten wij van prima koffie en heel lekkere appeltaart al dan niet met echte slagroom. Deze keer hadden wij 25 enthousiaste SGS'ers als groep en opvallend was dat er 19 deelnemers waren met een Museumkaart of een BankGiroLoterij VIP-KAART!

Om 12 uur begonnen wij de tentoonstelling Classic Beauties te bekijken die gaat over kunstenaars en de schoonheidsidealen van de 18de eeuw. In de tekst van het museum staat te lezen:
"Heel Europa kijkt halverwege de achttiende eeuw met grote spanning naar de opgravingen in Italië. De schoonheid van de kunstschatten die boven komen, slaat in als een bom. Ze worden dé inspiratie-bron voor kunstenaars, die de lichamelijke schoonheid van de klassieken herontdekken en perfectioneren.
Het lokt een rage uit onder jonge aristocratische Europeanen: zij gaan op Grand Tour. Velen ondernemen de maandenlange reis naar Italië, in het bijzonder naar Rome. Ook Johann Wolfgang von Goethe en de ‘graaf en gravin van het Noorden’, de latere Russische tsaar Paul en zijn vrouw Maria Fjodorovna. In de Eeuwige Stad ontmoeten Grand Touristen beroemde kunstenaars: Pompeo Batoni, Anton Raphael Mengs, Angelika Kauffmann en de beroemdste van allemaal, Antonio Canova.".

et is een fantastisch mooie verzameling van schilderijen en adembenemend waren de prachtige geheel uit marmer gemaakte beelden die waren opgesteld in een apart hiervoor prachtig ingerichte grote zaal. Overal waren tableaus met uitleg van de kunstenaars en de inhoud van de voorstelling.
Heel prettig waren de audiotours waarmee zeer uitgebreide informnatie werd voorgelezen of ook treffende muziek te horen was.

Om half twee keerde iedereen terug naar het museumrestaurant en begon de eenvoudige lunch, die wij ons prima hebben laten smaken. Tijdens de luch werd ook teruggekeken op de fantastisch mooie tentoonbstelling.

Na een klein uurtje waren wij uitgegeten en gingen wij naar een andere tentoonstelling in de Hermitage: Hollanders van de Gouden Eeuw (Portrait Gallery of the Golden Age). In deze tentoonstelling veel prachtige schilderijen die een inkijk gaven op het leven in de Gouden Eeuw en de steden en gebouwen uit die tijd.  In de tekst van het museum staat te lezen:
"Wie kent wie? De onderlinge verhoudingen van het 17de-eeuwse Amsterdam liggen aan de basis van onze normen en omgangsvormen. Waarom heeft de Nederlander vrijheid en gelijkheid zo hoog in het vaandel staan? Het antwoord hangt – levensgroot – aan de muur in de Hollanders van de Gouden Eeuw. Dertig reusachtige geschilderde groepsportretten uit de zeventiende eeuw uit de collecties van het Amsterdam Museum en het Rijksmuseum, voor het eerst samen, in de Hermitage Amsterdam. Het zijn de ‘broers en zussen van de Nachtwacht’, uniek in de wereld. Vanwege hun grote formaat waren ze zelden te zien. Bekijk hoe regenten, schutters en kooplieden van allerlei rangen, standen en religies gebroederlijk naast elkaar staan. Rembrandts Anatomische les van Dr. Deijman en schuttersportretten van onder meer Govert Flinck en Nicolaes Pickenoy zijn slechts enkele van de topstukken in Portrait Gallery of the Golden Age/Hollanders van de Gouden Eeuw.*
Als afsluiting brengen moderne fotografische groepsportretten, gemaakt door Taco Anema, de tegenwoordige Nederlandse bestuurscultuur in beeld.
Samen illustreren de schilderijen en foto’s dat typisch Nederlandse gezamenlijke burgerschap. Ze houden ons  Nederlanders een spiegel voor. Hoe Nederlanders toen met elkaar omgingen, heeft nog steeds invloed op hoe we dat tegenwoordig doen."
Deze tentoonstelling is ontstaan uit een samenwerkingsovereenkomst tussen het Amsterdam Museum en de Hermitage Amsterdam, met het Rijksmuseum als gulle bruikleengever. Het is samengebracht een schiterrend mooie en unieke verzameling.

Om iets voor vijf uur vertrokken de meeste SGS'ers naar "Restaurant Amstelhoeck". Daar hebben wij op ons gemak gezellig kunnen terugkijken op de geslaagde dag. Wij hadden gereserveerd en zaten "op het podium". Tijdens de borrel werd Dirk Coster hartelijk bedankt voor de goede organisatie en kregen de deelnemers een consumptie van de commissie aangeboden. Een deel van ons gezelschap bleef aansluitend dineren en daarna "ging het weer terug naar de trein". De terugreis verliep prima en wij waren om half een 's nachts weer thuis.

Verslag: Roelof Kruijshoop

Klik op onderstaande link en de fotopresentatie opent. Alle foto's kunt u downloaden.
Fotoserie bezoek aan de Hermitage Amsterdam   Foto's Roelof Kruijshoop

13 oktober 2018 : Dagje varen en wandelen in 's-Hertogenbosch.

De Contactcommissie was getipt door een collega bestuurslid van de voormalige Vredestein Computer Club dat je een prachtige tocht kon maken over de Binnendieze. Ook vanuit SGS kreeg hij een tip om de 'Kring Vrienden van 's-Hertogenbosch' te vragen om onze dag te organiseren. De dag is voor ons perfect verlopen. Vrijwel alle SGS'ers kwamen per trein of bus naar 's-Hertogenbosch. Vanaf het station het maar een korte wandeling naar 'Restaurant Carras'. Het was een erg drukke dag want het was heerlijk weer en mede daardoor waren er erg veel toeristen. Om 10 over half twaalf was ons zaaltje gereed en kon de ontvangst met koffie/thee en een heerlijke Bossche Bol beginnen. De Bossche bol of sjekladebol (chocoladebol) is een gebakspecialiteit uit 's-Hertogenbosch die wordt gebakken van soezenbeslag, daarna gevuld met slagroom en geglazuurd met gesmolten chocoladefondant. Bossche bollen hebben een diameter van ongeveer 12 cm en zijn daarmee grote gebakjes. Na de traditionele "registratie" het betalen van de dagbijdragen werd iedereen welkom geheten en het programma kort besproken. Iedereen was gezellig aan het praten en werden de nieuwtjes uitgewisseld.

Om kwart over twaalf begon de korte wandeling naar de afvaartplaats van de boten aan de Molenstraat. Wij werden keurig ontvangen door iemand van de Stichting Vrienden om te beginnen aan onze vaartocht die onderdeel uitmaakt van ons arrangement 'Vaar- en wandelroute Bossche Binnenstad'.  Bij deze prachtige route over de Binnendieze voeren wij in elektrisch aangedreven rondvaartboten met plaats voor 16 passagiers. De tocht bestaat uit varen over smal open water en bestaat uit een route grotendeels onder de huizen loopt. Onze groepen hadden de bootgidsen Jaap en Douwe, die zeer ervaren zijn en de hele geschiedenis van de Binnendieze uit hun hoofd vertelden zonder spiekbriefjes.    (klik op de kaart rechts om deze te vergroten)

Wat is de geschiedenis over het ontstaan van de Binnendieze?
Op de plaats waar 's Hertogenbosch ontstond moeten al een groot aantal stroompjes zijn geweest die tussen de opgewaaide zandheuvels (de zgn. donken)  meanderden. Het oudste deel van de stad is de Markt die op zo'n donk ligt. Al vroeg werden ook kunstmatige lopen gegraven die dienden als stadsgracht. Later werden ten behoeve van de doorstroming en de scheepvaart een aantal doorsteken gegraven. Zo ontstond een waar doolhof van ongeveer twaalf kilometer lengte, waarvan nog bijna een derde resteert. De totale lengte is nu 3630 meter, waarvan 1290 meter overkluisd is. Bij bouwprojecten in de oude stad worden regelmatig in vergetelheid geraakte vertakkingen herontdekt. "Binnendieze" is de verzamelnaam van een aantal stromen in de binnenstad van 's-Hertogenbosch. Omdat de stad in het verleden nauwelijks ruimte had zich uit te breiden, is in de loop van de tijd een groot deel van de Binnendieze overkluisd, dat wil zeggen overbouwd met huizen. De beken zijn daardoor slechts hier en daar zichtbaar in het stadsbeeld. Dit in tegenstelling tot veel andere steden waar de grachten vaak voor de huizen langs lopen. De waterlopen hadden geruime tijd de functie van riool. De knaagdieroverlast moest in toom gehouden worden door rattenvangers. Halverwege de 20e eeuw besloot men de Binnendieze te dempen, maar vanwege het unieke karakter kwam hiertegen succesvol verzet vanuit de bevolking verzet. In 1973 is met een restauratie van het stadswatersysteem begonnen wat in 1998 gereed kwam. De Binnendieze is in 1996 gerestaureerd en werd daardoor toegankelijk voor rondvaartboten, zodat het mogelijk is de stad ook ondergronds te bewonderen. Wij genoten van de prachtige vaartocht, waarbij de gidsen heel veel vertelden over de historie en de route die wij volgden. Zo zagen wij de betonnen racefiets op Uilenburg (van Joris Baudoin). Ook vertelden zij over de vele in en aan de muren bevestigde plaquettes, beeldjes, kunstwerken, enz.. Bij de overkluisde delen leven ook veel vleermuizen. Speciaal voor deze dieren waren een soort nestkasten opgehangen vlak onder het plafond. Veel te veel om het te kunnen onthouden en op te nemen in dit verslag.

Om half twee waren wij weer terug op de afvaartplaats en konden wij aan tafel bij 'Restaurant Van Puffelen'. Wij kregen een heerlijke lunch; tomatensoep met balletjes, huzarensalade, brood met beleg en een kroketje en koffie, thee, melk, karnemelk. Er werd veel gesproken over de super leuke vaartocht.

Om kwart voor drie werden wij opgehaald door twee gidsen van de Stichting Vrienden van 's -Hertogenbosch, de dames Tiny Dershant en Paulka van der Wiel. Wij begonnen aan onze 1^1/2 uur durende cultuurhistorische stadwandeling. Onze gids begon met een kleine overhoring om te horen of wij wel goed hadden opgelet tijdens de vaartocht. Veel van de beeldjes die wij hadden gezien aan de muren tijdens de vaartocht zagen wij nu van bovenaf. Onze gidsen waren uitstekend en bracht ook zaken met elkaar in verband.

In het gewone taalgebruik wordt meestal Den Bosch gezegd, maar officieel is het 's-Hertogenbosch. Dat betekent 'het bos van de hertog'. Die hertog was Hendrik I van Brabant. In 1185 verleende hij stadsrechten en de bijbehorende handelsprivileges. Dat was puur eigenbelang. In de noordhoek van zijn hertogdom had hij namelijk een sterk bolwerk nodig, ter bescherming tegen Gelre en Holland. Om vreemde legers en plunderaars buiten te houden, werden rond veel vroege steden muren gebouwd. Aan de vesting van 's-Hertogenbosch is in elke eeuw gebouwd, veranderd, toegevoegd en afgebroken. Het doel is steeds om de vesting te laten voldoen aan de eisen van de betreffende tijd. De huidige vesting is dan ook een aaneenschakeling van bouwwensen en -technieken in verschillende tijden. De Bossche vesting in een notendop. De eerste stadsmuur is in de twaalfde eeuw gebouwd om de compacte handelsnederzetting te verdedigen. De muur telde enkele water- en landpoorten. De waterlopen eromheen functioneren als stadsgracht. Eind dertiende eeuw is buiten de stadsmuur bebouwing ontstaan, waardoor een nieuwe muur nodig was. Men besluit meteen ook een nieuwe stadsgracht te graven. Aan het einde van de vijftiende eeuw hebben verbeterde wapens, zoals zware kanonnen, tot gevolg dat de oude dunne stenen muren niet langer voldoen. Weer wordt de Bossche vesting aangepast. De muren worden verlaagd en verstevigd met aarden wallen. Daarnaast worden vijfhoekige bastions met kazematten gebouwd. Deze bastions hebben geen dode hoeken en kunnen ook goed worden verdedigd met strijkvuur. Geldgebrek en een minder grote vijandelijke dreiging leiden tot stopzetting van de verbetering en vernieuwing van de vesting.
In 's-Hertogenbosch zijn daar nog grote delen van terug te vinden. De oudste plek in het hart van 's-Hertogenbosch is de driehoekige markt rondom dit plein bevond zich de vroegste ommuring. In de bestrating is te zien waar de stadsmuur stond. Van hier verdedigden de Bosschenaren hun erfgoed dat eeuwenlang gold als een vrijwel onneembare veste. Omdat de stad daarbij in een drassige omgeving lag in het deltagebied van de riviertjes Aa en Dommel verwierf zij de heroïsche bijnaam van 'onoverwinnelijke moerasdraak'. Binnen de stadsmuren heeft 's-Hertogenbosch haar middeleeuwse structuur grotendeels behouden. De laatgotische Sint-Janskathedraal, het classicistische stadhuis en het oudste bakstenen huis ‘De Moriaan’ herinneren aan lang vervlogen tijden. Net als de vele bochtige verspringende straatjes met pakhuizen en koopmanswoningen.

Er is een periode geweest dat belasting moest worden betaald over de grootte van de ramen. Je kunt nu nog zien dat veel ramen zijn dichtgemetseld. Vroeger reden karren door de straten en er zijn huizen op kruispunten van wegen, die een 'rond' gemetselde hoek hadden. Schuil -of schuurkerken  Na 1629 was officieel de uitvoering van de R.K.godsdienst verboden.  In het capitulatieverdrag dat bisschop Ophovius had getekend, stond onder meer dat alle priesters en kloosterlingen de stad dienden te verlaten. De zusterkloosters mochten voortbestaan totdat de laatste zuster was uitgestorven. Er mochten evenwel geen novicen meer worden aangenomen. De eredienst en toediening van andere sacramenten gebeurde in het geniep in kerken gelegen aan steegjes en op binnenplaatsen. Wij hebben de deur van een katholieke schuilkerk gezien, waarvan de middenpost in de deur prachtig versierd is met houtsnijwerk. Op de Markt is in februari 2016 een winkelpand ingestort vlak nadat de slopers van enige muren het pand hadden verlaten. Het was een winkel naast het huis + winkel van de bekende Jeroen Bosch (1450-1516).

Er waren opvallend veel beelden en beeldjes te zien op onze route door de stad. Bij de afvaartplaats staat 'De Halve Peer' met het oog op carnaval in 'Oeteldonk". Een gedenkteken ter ere van 'n "Burgervoojer" tijdens de carnavalsdagen, dat door twee partijen betaald zou worden. Volgens het verhaal kwam één partij de afspraak niet na met een half beeld als resultaat. In de fotoserie kan je ook 'Dieske' zien, de 'manneke pis' van 's-Hertogenbosch. Ook 'Janus Kiep', een bloemenverkoper. Zijn beeld staat in de 'Wolvenhoek'. Janus was een in zijn gezicht verminkt zwak-begaafd persoon. Zijn bijnaam "Kiepoog" is mogelijk afgeleid van het Bossche werkwoord "kiepen" = "de ogen toeknijpen". Een van Janus' ogen leek permanent te zijn dichtgeknepen. Een andere verklaring zou zijn, dat "kiep" het Bossche dialect is voor kip. De rimpelige mismaaktheid van Janus' oog deed denken aan een kippenoog. Om ongeveer kwart over vier kwamen wij bij het eindpunt vlak bij de Sint Jans Kathedraal.

'Onder' de kathedraal op het grote plein, 'Parade', was het tweedaagse "Oktoberfest" aan de gang in een grote tent. De muziek was zeer luid, dus kozen wij ervoor naar binnen te gaan bij het door ons besproken 'Grand Café Silva Ducis'. Daar hebben wij geruime tijd gezellig kunnen terugkijken op de geslaagde dag. Wij kregen een "rondje van het bestuur' aangeboden en ook de reguliere ronde van de commissie werd genuttigd. Een deel van ons gezelschap bleef aansluitend dineren.

Verslag: Roelof Kruijshoop

Klik op onderstaande link en de fotopresentatie opent. Alle foto's kunt u downloaden.
Fotoserie Dagje varen en wandelen in 's-Hertogenbosch   Gecombineerde serie van Donald Noorhoff en Roelof Kruijshoop